**Đèn hơi thủy ngân: Một công nghệ chiếu sáng cũ nhưng vẫn quan trọng**

**Giới thiệu**

Đèn hơi thủy ngân là một loại đèn phát quang ra ánh sáng tử ngoại không nhìn thấy được, sau đó được chuyển đổi thành ánh sáng nhìn thấy được bởi lớp phủ huỳnh quang. Chúng là một trong những loại đèn nhân tạo phổ biến nhất được sử dụng trong chiếu sáng công cộng, công nghiệp và thương mại. Mặc dù công nghệ chiếu sáng phát triển nhanh chóng, đèn hơi thủy ngân vẫn có vị trí quan trọng do hiệu quả cao và tuổi thọ dài.

**Nguyên tắc hoạt động**

Đèn hơi thủy ngân hoạt động dựa trên nguyên tắc phóng điện hồ quang trong hơi thủy ngân áp suất cao. Hệ thống chiếu sáng bao gồm một ống thủy tinh có chứa hơi thủy ngân và hai điện cực nằm ở hai đầu ống. Khi một điện áp cao được đặt vào các điện cực, dòng điện chạy qua hơi thủy ngân, gây ra sự ion hóa và tạo ra một hồ quang điện.

**Quá trình phát sáng**

Hồ quang điện giải phóng ra ánh sáng tử ngoại không nhìn thấy được. Ánh sáng này sau đó được chuyển đổi thành ánh sáng nhìn thấy được bởi lớp phủ huỳnh quang bên trong ống thủy tinh. Các lớp phủ huỳnh quang phổ biến nhất là:

* **Ánh sáng ấm (HPS):** Phát ra ánh sáng màu vàng cam, thường được sử dụng trong chiếu sáng công cộng và đường phố.

* **Ánh sáng trắng (MH):** Phát ra ánh sáng trắng sáng, lý tưởng cho chiếu sáng công nghiệp và thương mại.

**Đặc điểm của đèn hơi thủy ngân**

* **Hiệu suất cao:** Hiệu suất phát sáng của đèn hơi thủy ngân lên tới 50 lumen trên watt, cao hơn đáng kể so với đèn sợi đốt truyền thống.

* **Tuổi thọ dài:** Đèn hơi thủy ngân có tuổi thọ trung bình từ 10.000 đến 24.000 giờ, gấp nhiều lần so với đèn sợi đốt.

* **Đa dạng công suất:** Đèn hơi thủy ngân được sản xuất với nhiều công suất khác nhau, từ vài chục watt đến vài kilowatt, phù hợp cho nhiều ứng dụng chiếu sáng.

* **Độ hoàn màu thấp:** Chỉ số hoàn màu (CRI) của đèn hơi thủy ngân tương đối thấp, có nghĩa là chúng không hiển thị màu sắc chính xác như ánh sáng mặt trời.

* **Thời gian khởi động chậm:** Đèn hơi thủy ngân cần một thời gian khởi động nhất định trước khi đạt được độ sáng đầy đủ.

**Ứng dụng**

Đèn hơi thủy ngân được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng chiếu sáng sau:

* **Chiếu sáng công cộng:** Chiếu sáng đường phố, công viên và khu vực công cộng khác.

* **Chiếu sáng công nghiệp:** Nhà xưởng, kho hàng và các cơ sở công nghiệp khác.

* **Chiếu sáng thương mại:** Cửa hàng bán lẻ, trung tâm thương mại và văn phòng.

* **Chiếu sáng thể thao:** Sân vận động và sân chơi ngoài trời.

**Ưu điểm và nhược điểm**

**Ưu điểm:**

* Hiệu suất cao

* Tuổi thọ dài

* Độ tin cậy cao

* Đa dạng công suất

**Nhược điểm:**

* Độ hoàn màu thấp

* Thời gian khởi động chậm

* Chứa thủy ngân nên gây hại cho môi trường

**Những quan tâm về môi trường**

Đèn hơi thủy ngân chứa thủy ngân, một kim loại nặng độc hại. Khi đèn hết tuổi thọ, cần phải được thải bỏ đúng cách để tránh ô nhiễm môi trường. Nhiều quốc gia và khu vực đã áp dụng các quy định nghiêm ngặt về việc thải bỏ đèn hơi thủy ngân.

**Sự phát triển trong công nghệ đèn hơi thủy ngân**

Trong những năm gần đây, các công nghệ mới đã được phát triển để cải thiện hiệu suất và tính bền vững của đèn hơi thủy ngân. Một số cải tiến bao gồm:

* **Đèn hơi thủy ngân bức xạ thấp (LR):** Giảm lượng thủy ngân được sử dụng, dẫn đến tác động môi trường ít hơn.

* **Đèn hơi thủy ngân quang học (EVO):** Sử dụng quang học tiên tiến để cải thiện độ phân phối ánh sáng.

* **Đèn hơi thủy ngân có đầu đốt gốm (CMH):** Sử dụng đầu đốt gốm thay vì thủy tinh, giúp tuổi thọ dài hơn và hiệu suất cao hơn.

**Kết luận**

Đèn hơi thủy ngân tiếp tục là một công nghệ chiếu sáng quan trọng do hiệu suất cao, tuổi thọ dài và độ tin cậy của chúng. Tuy nhiên, những lo ngại về môi trường liên quan đến việc thải bỏ thủy ngân đã thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ đèn hơi thủy ngân tiên tiến hơn và bền vững hơn. Bằng cách cải tiến liên tục, đèn hơi thủy ngân sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong chiếu sáng trong nhiều năm tới.